هورمون جنسی (3 هومون جنسی در زنان و مردان)
هورمون ها همانطور که قبلا نیز بارها اشاره شد از غدد ترشح شده و بر دیگر غدد و اندام ها اثر می گذارند.
هورمون جنسی تستسترون
تستسترون به انگلیسی Testosterone هورمون اصلی مردان است و ویژگی های مردانه از آن نشات گرفته و از بیضه و غدد فوق کلیوی ترشح میشود؛ همچنین در زنان تستسترون از غدد فوق کلیوی و تخمدان ها ترشح می شود و در عملکرد تخمدان و استحکام اسنخوان ها نقش دارد؛البته ناگفته نماند ممکن است در وضعیت احساس و خلق و خوی آن ها نیز نقش داشته باشد.
تولید تستسترون تحت تاثیر غده هیپوفیز و تحت کنترل مغز است و با کاهش سطح تستسترون، مغز سیگنال هایی برای تولید آن به هیپوفیز می فرستد و در صورت افزایش سیگنال جهت کاهش تولید آن ارسال می گردد.
به گفته دانشگاه هاروارد، موارد زیر از فواید تستسترون در بدن می باشد:
- رشد آلت تناسلی و بیضه ها
- عمیق شدن صدا در دوران بلوغ
- ظاهر موهای صورت و شرمگاهی با شروع بلوغ؛ در مراحل بعدی زندگی، ممکن است در طاسی نقش داشته باشد
- اندازه و قدرت عضلات
- رشد و استحکام استخوان
- میل جنسی (لیبیدو)
- تولید اسپرم
تستوسترون همچنین ممکن است به حفظ خلق و خوی طبیعی کمک کند. ممکن است عملکردهای مهم دیگری از این هورمون وجود داشته باشد که هنوز کشف نشده است.
درمان کمبود هورمون جنسی تستسترون در مردان
کمبود سطح این هورمون موجب بروز علائمی چون: کاهش موهای بدن و صورت، از دست دادن توده عضلانی، کاهش میل جنسی، ناتوانی جنسی، بیضه های کوچک، کاهش تعداد اسپرم و ناباروری، افزایش سایز سینه، گرگرفتگی، تحریک پذیری، تمرکز ضعیف، افسردگی، ریزش مو های بدن، استخوان های شکننده و افزایش خطر شکستگی در مردان می گردد.
همچنین کمبود آن در زنان علائمی چون: میل جنسی کم، کاهش قدرت استخوان، تمرکز ضعیف یا افسردگی را به دنبال دارد.
معمولا پزشک پس از مشاهده علائم ممکن است سطح این هورمون را در بدن بررسی کند و در صورت پایین بودن از اشکال دارویی تستسترون برای جبران کمبود استفاده کند. اشکال دارویی آن به صورت کپسول، آمپول و ژل موضعی در بازار موجود می باشد.
طبق تحقیقات منتشر شده در نشریه لیبرپاب، درمان دارویی تستسترون در مردان مبتلاء به اختلال نعوض با سطح پایین این هورمون، در کنار درمان های دارویی دیگر وضعیت را می تواند بهبود بخشد.
همچنین از این داروها ممکن است در بدنسازی برای عضله سازی و تقویت استخوان ها و بدن انجام می شود که باید به صورت اصولی و تحت نظر پزشک متخصص داخلی یا فوق تخصص غدد انجام پذیرد.
هورمون جنسی استروژن
استروژن به انگلیسی Estrogen، در باروری و سلامت جنسی زنان نقش دارد و تغییر سطح آن در بدن وضعیت های فیزیولوژیک زنان را تنظیم می کند (پریودی، تخمک گذاری، بارداری و یائسگی).
هورمون استروژن از کجا ترشح میشود و کمبود آن در زنان باعث چه می شود
این هورمون که توسط تخمدان ها، غدد فوق کلیوی و همچنین بافت چربی بدن تولید می شود، کمبود آن باعث بروز علائمی چون: حساسیت سینه، استخوان های ضعیف یا شکننده، گرگرفتگی و تعریق شبانه، پریود نامنظم یا بدون پریودی، سردرد، مشکل در تمرکز، بی حالی، خواب آلودگی، مشکل خواب، تغییرات خلقی، تحریک پذیری و افسردگی، خشکی واژن که منجر به مقاربت دردناک (دیسپارونی) می شود؛ که این کمبود در اثر عواملی چون: نزدیک شدن به سن یائسگی، کمبود تغذیه و سندرم ترنر ایجاد می گردد.
معمولا پزشک پس از مشاهده علائم ممکن است سطح این هورمون را در بدن بررسی کند و در صورت پایین بودن از اشکال دارویی استروژن (استروژن کونژوگه) که به دو صورت قرص و پماد واژینال در بازار موجود است برای جبران کمبود استفاده می کند.
علل و علائم افزایش جنسی استروژن در زنان
عواملی چون: مصرف داروهای حاوی استروژن، پولیپ، فیبروم، سندروم تخمدان پلی کیست، درد آندومتریوز، تومورهای تخمدان باعث افزایش این هورمون می گردند، که به گفته کلینیک سیلوند، موارد زیر از علائم آن می باشد:
- کاهش میل جنسی
- افزایش وزن به خصوص در ناحیه کمر و باسن
- پریودهای نامنظم (زمان غیرقابل پیش بینی، خونریزی سبک یا شدید)
- بدتر شدن علائم مرتبط با سندروم پیش قائدگی و افسردگی پیش قائدگی
- خونریزی شدید
- مشکلات کیسه صفرا
هورمون جنسی پروژسترون
پروژسترون به انگلیسی Progesterone، همانند استروژن در باروری و سلامت جنسی زنان نقش دارد. به گفته کلینیک سیلوند، نقش اصلی آن آماده کردن آندومتر برای لقاح است که اگر لقاح رخ دهد، سطح پروژسترون برای حمایت از بارداری افزایش می یابد.
این هورمون علاوه بر نقش در بارداری و شیردهی، در بهبود خلق و خوی و بهبود عملکرد تیروئید نقش دارد.
اگر بارداری رخ ندهد، سطح پروژسترون کاهش یافته و پریودی صورت می پذیرد.
کمبود پروژسترون، افزایش استروژن را در پی دارد. این کمبود خطراتی مانند: بارداری خارج رحمی، سقط جنین و زایمان زودرس را برای بارداری دارد.
عدم تخمک گذاری، سندرم تخمدان پلی کیستیک، استرس زیاد، پرولاکتین بالا، کلسترول (چربی خون) پایین، دوره پیش یائسگی، ورزش بیش از حد یا رژیم غذایی شدید از عوامل کاهش سطح پروژسترون است.
هورمون جنسی پروژسترون در مردان
با اینکه مردان به سطح پروژسترون خیلی کمتری نسبت به زنان نیاز دارند، با این حال کمبود آن باعث بروز علائمی چون: افسردگی، نوسانات خلقی یا اضطراب، میل جنسی کم، اختلال در نعوظ، از دست دادن توده عضلانی، بی حال و مشکل در تمرکز می شود.